معرفی دوره آموزش مبانی اندیشه اسلامی(طرح ولایت)

 

“رحمت خدا بر آن کس که بداند از کجا آمده است، درکجا به سرمی برد و به کجا ره می سپرد.” امام علی علیه السلام

داستان از آن جایی آغاز می شود که انسان همیشه پرسش هایی دارد و از خود می پرسد که معنای زندگی چیست؟چرا و از کجا آمده ام؟که هستم… اگر باید به زودی به نیستی برگردم، ساختن جسم و جان خودم بر وفق یک ایده آل نیک و حقیقیی چه سودی دارد؟ جهانی که در آن و با آن می زیم از کجا پدید آمده وبه کجا می رویم آخر ؟ ما تابه حال چندین و چند بار با این سوالات مواجه شده ایم!آیا واقعا خدایی وجود دارد؟ آیا واقعا پیامبری وجود داشته است و چرا ما باید پس از ۱۴قرن باز هم صحبت های او را بپذیریم؟حکومت حق کیست؟مشروعیت ولی فقیه از چیست؟ آیا اسلام با دموکراسی قابل جمع است؟ و مجموعه ای از این دست سوالات.

وسوالی عملی ترکه همگان را متوجه خود می کند این است که بدانی در کدام راه قدم گذاشته ای! و زندگیت را صرف خدمت به چه کرده ای؟وقرار است در جامعه چه نقشی را ایفا کنی؟وراهی که قرار است طی کنیم در چه مختصاتی است و به چه منزلی ختم می شود؟

ولی باید گفت که راه روشن است! آرمان ما که همان آرزوی انبیای خدا بود “ایجاد حکومت بزرگ توحیدی”است و این حکومت بزرگ نیاز به انسانهایی دارد که توانسته اند خود را برای این امر مهم مهیا کنند  پس هدف ما پرورش کارگزاران حکومت بزرگ اسلامی است و “این شدنی است”.

اولین گام در این مسیر، تربیت نیروی همطراز انقلاب اسلامی است، عنصر همطراز انقلاب اسلامی آن عنصر پاک نهادی است که هروقت و هر جا  و به هر گونه که لازم باشد،توانایی پاسخگویی به نیازهای انقلاب اسلامی را داراست.

شناخت آرمان و ضرورت بازتعریف نسبت خودمان با آن و نیاز به تبیین مباحث و سوالات فوق؛ جمی از دلسوزان را بر آن داشت تا با طراحی دوره ای با نام”آموزش مبانی اندیشه اسلامی(طرح ولایت)” گامی در این مسیربزرگ بردارند.

این دوره که همه ساله در تابستان برگزار می شود با محورآموزشی ودر۶ مبحث بنیادین تدریس می شود که هر مبحث بنیادین (که در ادامه معرفی می شوند) بصورت مبسوط توسط اساتید موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و تحت نظارت استاد فرزانه حضرت آیت ا…مصباح یزدی ارائه می گردد که دانشجویان را برای رویارویی با بزرگترین خطرات این راه خطیر آماده می کنند و در حدود ۴۰  روز می باشد.

ولی محدود به مبحث آموزشی نمی شود و به تعبیر مقام معظم رهبری(دام ظله)” اینجا آمیزه ای ازعلم وایمان، تفکر وعاطفه مشاهده می شود.”و در کنار مباحث آموزشی جلسات اخلاقی تربیتی نیز برای طرح آموزه های اخلاقی با حضور اساتید برجسته برگزار می شود که عهده دارتقویت بنیه های معنوی دانشجویان را بر عهده دارد ولازم به ذکر است دراین دوره با حضور اساتید کشوری مختلف به مباحث فرهنگی ، جریان شناسی و تشکیلاتی و… نیز پرداخت می شود که برای تعمیق بصیرت در نظر گرفته شده است.

دوره تخصصی پژوهشی نیز در حال طرح ریزی است که در آن دوره دانشجویان مباحث را بصورت عمیق تر و تخصصی ترگذرانده و با همکاری اساتید در حوزه پژوهشی و کاربردی، مسیر معرفتی خود را ادامه خواهند داد. در این دوره موضوعات مهارتی خاص نیز فراگرفته می شود.

علاوه بر این دوره های دیگری نیز در سازمان بسیج دانشجویی که با همان هدف و تربیت نیروهای همطراز انقلاب اسلامی در این راه بزرگ طراحی شده اند که همانند دوره خط امام که همه ساله در همه ی استان ها باتوجه به مقتضیات هر منطقه که در چهار محور معرفتی، تربیتی، بصیرتی و مهارتی برگزار می شود.

با توجه به کمبود ظرفیت، از دانشجویان علاقه مند و مستعد بر اساس آزمون کتبی وطی مراحل گزینشی دعوت به عمل می آید. پس از پایان دوره ها انتظار می رود دانش آموختگان به عنوان سرگروه یا مربی حلقه های صالحین در دانشگاه ها  و مساجد و… در راستای تبیین مباحث اسلامی و نشر آن حضور موثری داشته باشند. ضمنا دانش آموختگان این دوره ها در قالب کانون طرح ولایت استان در برنامه تداوم فعالیتهای پژوهشی مرتبط شرکت می نمایند.

 معرفی محتوای آموزشی دوره های طرح ولایت

مبانی ۱:در آمدی بر معرفت شناسی و مبانی معرفت دینی

از اساسی ترین پرسش های فراروی انسان معاصر، نحوه معرفت وی به دین و اعتبار این معرفت هاست. از آن جا که معرفت دینی خود بخشی از شناخت های بشری است، باید ملاک دستیابی به سایر شناخت های انسان باشد. بر این اساس لازم است که در ابتدا به تبیین بنیادی ترین مباحث معرفت شناسی، نظیر امکان معرفت یقینی و انواع آن، ارزش شناخت ، بررسی نسبی گرایی معرفت شناختی و… پرداخت. در این صورت می توان مباحث معرفت شناختی دیگری نظیر تعارض معرفت های دینی با دیگر شناخت های بشری، برداشت های مختلف از متون دینی، پلورالیسم و تغییر و تحول معرفت دینی را مورد بررسی قرارداد.

درس درآمدی بر معرفت شناسی و مبانی معرفت دینی، تبیین این مباحث را بر عهده دارد.

مبانی۲: خداشناسی فلسفی

پس از بررسی مبانی معرفت شناسی نوبت به بررسی آموزه های بنیادین دین می رسد. بنیادی ترین آموزه اسلام، خداشناسی است، زیرا تمامی افکارها و رفتارهای انسانی بر اساس اعتقاد یا عدم اعتقاد به این اصل شکل می گیرد. از آن جا که روش تحقیق در مسائل این بحث مدتا عقلی است، به این خاطر آشنایی با برخی مبانی هستی شناختی به روش فلسفی در محدوده مورد نیاز خداشناسی، امری ضروری به نظر می رسد. پس از این امر می توان به اثبات وجود خدای متعال، توحید، کمال مطلق و برخی دیگر از مهمترین صفات الهی نظیرعلم، قدرت، خالقیت، حکمت و مسائل مرتبط با آن مانند هدف آفرینش و جبر و اختیار، پرداخت. در درس خداشناسی فلسفی این مهم برآورده می شود.

مبانی ۳: انسان، راه و راهنماشناسی

پس از شناخت خداوند متعال غالب آموزه های دینی به گونه ای مبتنی بر مباحث انسان شناسی است. هر انسانی از خود می پرسد، من که هستم؟ چرا و از کجا آمده ام؟ آیا مرگ پایان راه است و اگر نه، به کجا خواهم رفت؟ آیا آمدن من به این دنیا هدف خاصی را که به زندگی معنا ببخشد، دنبال می کند؟ این هدف چیست و راه رسیدن به آن چگونه است؟ پاسخ این سوالات مبتنی بر مباحثی نظیر شناخت انسان و ابعاد وجودی وی، چیستی کمال وراه رسیدن انسان به کمال مطلوب است.هنگامی که در پرتو این شناخت نیاز انسان به  آموزه های “وحیانی” مشخص شد که در اختیار پیامبران قرار داده شده ، پاسخ خود را می یابد در درس انسان، راه و راهنماشناسی، به مهمترین مباحث بنیادین و اعتقادی اسلام در باب انسان(جایگاه انسان در نظام آفرینش، فلسفه آفرینش انسان و معنای زندگی)، وحی، نبوت، قرآن شناسی، خاتمیت، امامت و مهدویت و پاسخ به جدیدترین شبهات مرتبط می پردازد.

مبانی۴: فلسفه اخلاق

دانش اخلاق دانشی است که از ارزش(خوب و بد بودن) صفات و رفتارهای اختیاری انسان و لازم بودن(باید و نباید) آنها برای انسان سخن می گوید ومی تواند درراه سعدت بشری بسیار سودمند باشد ؛ اما سوالاتی وجود دارد که در دانش اخلاق پاسخ خود را نمی یابد.کلماتی نظیر خوب ، بد، باید و نباید که دقیقا چه معنایی دارند؟ آیا قواد اخلاقی را می توان مانند قوانین فیزیکی یا هندسی اثبات کرد؟ آیا اخلاق مطلق است یا نسبی؟ و…

عدم پاسخ به این سوالات موجب تردید دردرستی داوری های خود وانتخاب هایمان می شود، از سوی دیگر برای پاسخ به پرسش های فوق ، مکاتب گوناگونی ارائه شده است که هریک، موجب بروز ارزش های نوظهوری در عرصه اخلاق نظیرامانیسم، لیبرالیسم، تساهل و تسامح، اباحی گری و…شده اند.

درس فلسفه اخلاق، برای آشنایی با چهارچوب کلی مکتب اخلاقی اسلام و یافتن ملاک ارزش اخلاقی و داوری درباره دیگر مکاتب اخلاقی، ارائه می گردد.

مبانی۵: فلسفه حقوق

وجود اختلاف ناشی از اختیارو منفت طلبی انسان از یک سو و تعارض منافع و محدودیت امکانات و منابع از سوی دیگر ، زندگی اجتماعی بشر را تهدید می کند.بنابراین وجود قواعدی حقوقی در هرجامعه به منظور تعیین حق و تکلیف هر انسان و ایجاد سازوکارهای پاداش و مجازات به منزله ضمانت اجرا و… ضروری به نظر می رسد.اما سخن گفتن از حقوق بدون پاسخ دادن به پرسش های اساسی درباره آن، قابل پذیرش و منطقی نیست. آیا حقوق، ناشی از طبیعت انسان و عقل سلیم اوست؟ یا آنکه از اراده دولت و خواست مردم سرچشمه می گیرد؟ یا این که منشا همه نیازمندی حقوق و ریشه ارزشمندی هر باید و نبایدی خواست خدای متعال است؟

درس فلسفه حقوق، در راستای پاسخگویی به سوالات فوق، به بررسی اجمالی مهم ترین مکاتب حقوقی می پردازد و تبیین نظام حقوقی اسلام و پاسخ به برخی از مهم ترین شبهات درباره نظام حقوقی اسلام نظیر: فمنیسم و منزلت و حقوق زن در اسلام ، اصول و مبانی حقوق بشر و فلسفه مجازات را بر عهده دارد.

مبانی ۶: فلسفه سیاست

در جهان معاصر، حکومت ها سیطره خود را بر همه انسان ها گسترده اند. هر حکومتی خواه ناخواه بر اصولی استوار است و می کوشد به نحوی مشروعیت و حقانیت خود را توجیه و شهروندان جامعه خود را اقناع کند. دین مبین اسلام مدعی جامعیت و جاودانگی است. بر این اساس بررسی این که آیا دین حق دخالت در مسائل این جهان و بویژه مسائل مربوط به امور اجتماعی و سیاسی را دارد یا نه، امری ضروری به نظر می رسد. بدین ترتیب، پرسش هایی مطرح می شود، که پاسخ آنها به تبیین نظریه سیاسی اسلام می انجامد. پرسش هایی از قبیل: آیا اسلام الگویی برای حکومت ارائه داده است؟ در نظام سیاسی اسلام حاکم و فرمانروای شایسته کیست و چه ویژگی هایی دارد؟ مبنای مشروعیت در نظام سیاسی اسلام چیست؟ نقش مردم در مشروعیت و کارآمدی حکومت اسلامی چیست؟ درس فلسفه سیاست، به منظور پاسخگویی به سوالات فوق، تبیین حکومت اسلامی(ضرورت اصول و مبادی، وظایف و ساختار)، تبیین نظریه ولایت فقیه(جایگاه، ادله، شرایط ولی فقیه، وظایف و اختیارات ولی فقیه) و بررسی برخی از مهم ترین شبهات این عرصه، ارائه می گردد.

 

 

……………………………………………….::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::…………………………………………………..

طرح ولایت پاسخی به سئوالات اساسی زندگی

پیش فرض این است که ما مومن و مسلمانیم. در طول زندگی سوالاتی برای ما ایجاد می شود. یک وقت سوال در مورد این است که در آن سوی عالم چه اتفاقی افتاده است یا در یک زمانی از تاریخ اتفاقی افتاده و ما سوال داریم،  نه این منظور نیست . منظور سوالاتی است که ذهن را درگیر می کند و با زندگی حال و نگرش انسان در ارتباط است.

حال چگونه باید رفتار کنیم نسبت به سوالات اساسی ؟ این همه شبهات وسوالات ایجادمی شود، آیا باید بی تفاوت بود؟ بر فرض این کار را برای خود انجام دادی برای سوالی که فرزندت و همسرت خواهد پرسید چه می کنی؟ می توانی بی اعتنا باشی؟ در آینده مسئولیتی گرفتی ، سمتی گرفتی بالاخره در مدیریتت، باید نگرشی داشته باشی به مسائل اساسی زندگی… چه می کنی؟

مثلا شما به عمره دانشجویی رفتی، شبهه ای در مورد  اعتقاد تشیع از شما پرسیدند، می روی از روحانی کاروان می پرسی؟…خب،  بالاخره چی! در حالت خوش بینانه مصرف کننده خواهی بود.

آیا روش دیگری هم غیر از موردی سوال کردن و مصرف کننده بودن وجود دارد؟ بله… یک کسی که جدول ضرب را یاد میگیرد هر عددی را با او بدهی می تواند حل کند. اما او دقیقا آن ضرب را یاد نگرفته. بلکه اصول اساسی اش را یاد گرفته ،با استفاده از آن مسئله هر مسئله ای را حل میکند. یعنی آن جدول ضرب حکم اصول را برای کسی که ضرب چند رقمی حل می کند دارد. آیا می شود انسان از صفر شروع کند و منطقا وجود خدا و نبوت و عصمت و…  را اثبات کند.

بنده تاکید دارم فقط نیت خالص کافی نیست، این که من قصد خیر دارم کافی نیست. ما شنیدم در جنگ کسی می خواست به جبهه برود ، می گفتند باید یه دوره فشرده ببیند. وگرنه اجازه نمی دادند چون آنجا جلوی دست و پا را می گرفت ، بلد نبود با هیچ اسلحه ای کار کند.

 الان ما هم در جنگ هستیم ، جنگ عقیده و فکر. اگر کسی بدون اینکه آموزش ببیند وارد جنگ فکری بشود آیا می تواند اثر گذار باشد؟ همه ما می دانیم که غرب علیه مکتب ما فعالیت می کند و خیلی ها بودند که به مقابله با غرب رفته بودند. مطهری، شریعتی، … خیلی از بسیجی ها بودند که برای مبارزه با غرب و با  نیت پاک و خالص رفتند پشت بعضی افراد به اشتباه سنگر گرفته اند. این را برای این گفتم که بعضی ها برای خدمت به ممکلت رفتند فعالیتی کرده اند اما به کشور ضربه زده اند.

آیا ارزش ندارد یک ماه یا دوما ه برای بنیادی ترین سوالات زندگی مان وقت بگذاریم !اگر هم فکر می کنید  نمی ارزد که دیگر حرفی نیست. و اگر فکر می کنید که می ارزد باید به دنبال الگو و روشی باشیم که بهتر، راحتر و پخته تر باشد. خودتان هم می دانید که اگر همین اوایل دنبالش نرفته ایم بعدا” سرمان شلوغ می شود کارآموزی، کنکور، ارشد، هیئت علمی، زندگی…

بنده طرح های مخلتلفی را دیده ام در طول فعالیت هایم اما این طرح خصوصیات ویژه ای دارد.

در این طرح ،در ابتدا هیچ چیز جز عقل محض و یقین خودمان را قبول نداریم.

برگزفته از سخنرانی حجه الاسلام والمسلمین محمدی در دانشگاه شریف