چگونه می‌توان بین وظایف زن در خانواده را با وظایف اجتماعی جمع کرد؟

در مورد این مسئله باید به چند نکته به عنوان مقدمه توجه داشت.  

1. زندگی هر انسانی در این دنیا دارای ساحت‌های مختلفی است که به فراخور آن ساحت‌ها همه انسان‌ها اعم از زن و مرد نقش‌ها و وظایفی را برعهده‌ دارند. این ساحت‌ها عبارتند از : ساحت‌های اعتقادی، عبادی و اخلاقی، اجتماعی و سیاسی ، زیستی و بدنی، هنری و زیبا شناختی، اقتصادی و علمی وحرفه ای.
2. با توجه به تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی بشر دامنه‌ی این ساحت‌ها روز به روز گسترده‌تر می‌شود و به تناسب این گسترش مسؤولیت‌ها و وظایف نیز بیشتر خواهد شد.
3. هر انسان مسلمانی (زن و مرد) موظف هستند که به فراخور مسؤولیت‌هایی که بر عهده‌ی آن‌ها است، وظیفه‌ی خود رای به درستی و آن گونه که مصلحت دنیا و آخرت خود و جامعه اقتضا می‌کند، انجام دهند. از این رو، پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمودند که طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِم‏(اصول کافی، ج‏1، ص: 29).
4.  این علم واجب همان آگاهی به احکام الهی در ساحت‌های مختلف زندگی است که باید در تمامی فعالیت‌های انسان مسلمان (مرد و زن) مورد توجه قرار گیرد.
5. هنگامی که این علم آموزی بر همگان ضروری شد، بالتّبع مسؤولیت‌هایی نیز متوجه افراد می‌شود، زیرا آگاهی مستلزم مسؤولیت است.
6. دائره‌ی مسؤولیت‌ها به تناسب توان و استعدادها متفاوت است ولی نکته این‌جاست که هر مسلمانی در تمامی ساحت‌ها مسؤولیت دارد. مثلاً کسی نمی‌تواند بگوید که من تنها در ساحت‌ دینی و اعتقادی موظف هستم که خود را بسازم و یا تنها در مقابل خانواده و همسر و فرزندانم مسؤول باشم و به مسائل دیگری که در جامعه می‌گذرد کاری ندارم.
7. البته رعایت تناسب و عدالت (یعنی قرار گرفتن هر چیزی در جایگاه خودش) درمسؤولیت‌ها بسیار مهم است و اگر رعایت نشود موجب می‌شود که افراد نتوانند به وظیفه‌ی واقعی خود عمل کنند.
8. عواملی که موجب تفاوت وظایف و مسؤولیت‌ها می‌شود عبارتند از جنسیت، توان و استعدادهای ویژه‌ی فردی، تخصص‌ها، شرایط زمانی و مکانی، اولویت‌ها و مقتضیات فردی و اجتماعی و ... .
9. لازمه‌ِ‌ی این که هر کسی بتواند به وظیفه‌ی خود در تمای ساحت‌ها به خوبی عمل کند این است که اولاً خود و استعدادهایش را به خوبی بشناسد و به تناسب توانایی و مسؤولیتی که بر عهده دارد، خودش را بسازد. یعنی هم علم و تقوای فردی را کسب کند و هم علم و تقوای اجتماعی داشته باشد.
10. مسؤولیت گریزی برای کسانی که استعداد و توانایی کسب آگاهی و انجام وظیفه را دارند به هیچ وجه پذیرفته‌شدنی نیست و باید انسان مسلمان در مقابل آن به خدای خود پاسخگو باشد.

اینک با توجه به مقدماتی که بیان شد به مسئله‌ای که مطرح شده می‌پردازیم.

متآسفانه فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه ما برگرفته شده از الگوهای اسلامی – ایرانی نیست و سبک زندگی مردم آن‌گونه که شایسته‌ی جامعه‌ی اسلامی است نمی‌باشد. از این روست که مقام معظم رهبری در سالیان اخیر تأکید جدّی و ویژه‌ای بر تغییر سبک وشیوه‌های زندگی نموده‌اند. سبک حضور زن در جامعه امروزی که بیشتر بر مبنای الگوهای غربی است موجب شده که بانوان در جایی که انتظار می‌رود نقش آفرینی نداشته باشند و از طرفی به مسؤولیت‌هایی که بر عهده دارند نیز به خوبی عمل نکنند. البته با توجه به استعدادهای افراد حیطه‌ی وظیفه نیز تغییر می‌کند. آن چه مسلم است این که یک زن همانگونه که در ساحت فردی، یک بنده‌ی شایسته، معتقد و متعبد خداوند باید باشد، در ساحت خانوادگی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی نیز یک فرد مسؤول و مربی دلسوز با روحیه‌‌ای جهادگر و ایثارگر است.

طبیعتاً وظایفی که بر عهده‌ی زن مسلمان امروزی است به همان اندازه که زندگی انسان‌ها دستخوش تغییر شده، وسعت یافته است. با این حال حضرت زهرا سلام الله علیها و دختران گرامی‌شان که اسوه‌ای شایسته برای تمامی زنان عالم‌ هستند این امر را به خوبی بر ما نمایان کرده‌اند که می‌َشود در تمامی ساحت‌های زندگی بر حسب وظیفه به خوبی نقش‌‌آفرینی کرد. در دوران مبارزات قبل از انقلاب و دفاع مقدس، بانوان باایمان و آگاه ایرانی با الگو گرفتن از این بزرگواران توانستند مادرانی سرباز آفرین باشند و هم سربازانی حماسه‌ساز.

بنابراین، با توجه به این که هر زنی در قبال خود و فرزندانش مسؤولیت دارد، در قبال زنان و دختران دیگر جامعه نیز مسؤولیت دارد. مخصوصاً در عرصه‌هایی همچون تعلیم و تربیت دختران که حضورآن‌ها نیاز ضروری دارد. البته توجه به این نکته نیز لازم است که به خاطر این که گسترش فعالیت‌ها موجب می‌شود که تمرکز بر یک ساحت باعث غفلت از دیگر ساحت‌ها شود، می‌ّبایست زندگی را به خوبی مدیریت کرد و با برنامه‌ریزی منطقی و صحیح طوری عمل کرد که که به فرد و اطرفیان او آسیبی وارد نشود. در آخر به این مطلب نیز باید تأکید کرد که موفقیت در انجام وظایف منوط به توکل به خداوند و استمداد جستن از اولیای الهی است. و خداوند متعال نیز این نوید را داده است که: «وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا؛  و آنان که در راه ما جهد و کوشش کردند به راههاى خود هدایت مى‏کنیم» (عنکبوت، 69).     

بنابراین، شما به عنوان یک دانشجوی زن مسلمان باید در دوران تحصیل خود آمادگی لازم را برای ورود به ساحت‌های مختلف زندگی به دست آورید و با تلاش مضاعف و با توجه به استعداد‌های خود برای نقش آفرینی سازنده و مؤثر مهیا شوید. این راه با معرفت، بصیرت و استقامت شما هموار خواهد شد و با اتکال و یاری خداوند متعال انشاء لله فراز و نشیب‌های این مسیر را طی خواهید کرد.